Geçtiğimiz günlerde Antalya’nın Demre ilçesine Noel Baba’nın kırık mezarını görmek için gittim. Mezarın yer aldığı tarihi kilise önündeki meydanı Antalya Büyükşehir Belediyesi yapmıştı. Üstelik Menderes Türel resminin de yer aldığı Rusça afişlerle durum gelen turistlere anlatılıyordu. Ancak yeniden düzenlenen meydanın tarihi dokuyan uygun düzenlenmemiştir. O nedenle sayın Menderes Türel’den Rusça afiş yerine Türkçe Anadolulu Noel Baba’yı doğru dürüst anlatan bir afiş ve O dokuya uygun bir meydan yapılmasını beklerdik.   

Bütün dünyada ve özellikle Hıristiyan aleminde “Noel Baba” olarak tanınan Aziz Nicholaos, bugün Türkiye sınırları içinde kalana Akdeniz kıyılarında önemli bir Lykia kenti olan Patara' da doğmuştur. M.S. 300'e doğru Patara refah içindeyken kentte yaşayan zengin buğday tüccarının bir oğludur Daha gençliğinde bile mucizeler yarattığına inanılır. Bu inanca göre(rivayet olunur ki) inşa halindeki bir kilisenin yıkılmasıyla enkaz altında kalan Nicholaos, annesi ağlayıp inlerken, üzerine yığılan taşların altından sağlam olarak kurtulmuştur.

Bir süre sonra babası öldüğünde büyük bir servetin tek mirasçısı olmuş ve servetini yoksullara yardım için harcamaya karar vermiştir. Aziz Nicholaos'un yaşamıyla ilgili bir öykü de şöyledir;

Nicholaos hacı olmak üzere Kudüs'e gider. Geri dönüşünde fırtınaya tutulan gemiyi dualarıyla batmaktan kurtarır, ayrıca denize düşerek boğulan bir denizciyi de diriltir. O günden sonra Aziz Nicholaos denizcilerin de koruyucu azizi olarak kabul edilmiştir.

Nicholaos bir müddet sonra Patara'nın komşu kenti Myra'ya göç eder. Myra Başpiskoposu ölmüş yerine geçecek kişi üzerinde anlaşma sağlanamamıştır. Bunun üzerine sabah kiliseye ilk gelen kişinin başpiskopos olması kararlaştırılır. Aziz Nicholaos kiliseye ilk gelen kişi olarak başpiskopos seçilir.

Nicholaos'un 6 Aralık 343'te 65 yaşında iken öldüğü sanılmaktadır. Myralılar onun adına bir kilise yaparak içindeki lahitte onu sonsuz uykusuna bırakmışlardır.

Haçlı Seferleri sırasında 20 Nisan 1087'de Bari'den gelen tüccarlar kemiklerini çalıp Bari'ye götürmüş ve yaptıkları bazilikaya gömmüşlerdir. İtalya’da olduğu sanılan kemiklerin tekrar mezarına getirilmesi istenilmiştir.(27.12.2009 Sabah Gazetesi) onun olduğu sanılan geride kalmış bir kısım kemik ise bugün Antalya Müzesi'nde saklanmaktadır.

Aziz Nicholaos öldüğünde yapılan kilise veya şapel 529 yılındaki zelzelede yıkılınca daha büyük belki de bazilika tipinde bir kilise yapılmıştır. Peschlow, büyük apsisin güney tarafında eşit apsisli iki küçük mekân ile bugünkü binanın kuzey yan nefinin büyük kısmının bu ilk yapıya ait olduğunu tahmin etmektedir. Bu kilise VIII. yüzyılda zelzele veya Arap akınlarıyla yıkılmış, daha sonra tekrar yenilenmiştir. 1034 yılında Arap donanmasının denizden yaptığı akınlarla harap olmuştur. On yıl harap durumda kalan kilisenin 1042'de Bizans İmparatoru IX. Konstantin Monomakhos ve eşi Zöe tarafından tamir ettirildiği kitabesinden anlaşılmaktadır. XII. yüzyılda binaya bazı ekler yapılmış, kilise tekrar onarılmıştır.

XIII. yüzyılda Türklerin eline geçen Myra'da, kiliseyi serbestçe ibadet etmek için kullandığını ve kilisede bazı onarımların yapıldığını anlıyoruz.1853 yılında Kırım Harbi sırasında Ruslar kilise ile ilgilenmişler ve burada bir Rus kolonisi kurmak için Anna Golicia adındaki Rus kontesi adına toprak almışlardır. Ancak Osmanlı Devleti işin siyasî yönünü fark edince Rusların aldıkları toprakları geri almış, yalnızca kilisenin onarım istekleri kabul edilmiştir. Böylece 1862 yılında August Salzmann adında bir Fransız, Nicholaos Kilisesi'nin onarımı ile vazifelendirilmiştir. Bu restorasyonlar kilisenin aslını bozacak kadar kötü yapılmıştır. Bu restorasyon sırasında 1876'da bugün görülen çan kulesi de ilave edilmiştir.

Demre, Antalya’nın turizm açısından en geri kalmış ilçesidir. Görünen o ki yerel yöneticiler ve Antalya’lı siyasetçilerde ilçede turizmin gelişmesi için yeterli çaba göstermemişlerdir.

Oysa Demre’nin yılbaşı ile bütünleşmiş ve tüm dünyanın tanıdığı bir NOEL BABA’sı var. Antalya Valiliği, Antalya Büyükşehir ya da Demre Belediyesi veya Kültür Bakanlığı neden yılbaşı gecelerini Antalya’nın Demre ilçesinde yapacağı bir festivalle kutlamayı akıl edemez?

Noel Baba’nın Hıristiyan bir aziz olması bunun için engel midir? Noel Baba yaşadığında henüz Müslümanlık yoktu ki Noel Baba Müslüman olsun?

Bağnazlığı bırakıp ülke ekonomisini ve turizmi düşünmek zamanı gelmiş ve çoktan geçmiştir.

Yılbaşı’nın doğduğu topraklar Anadolu’dur. Noel Baba, Anadolu’ludur. Noel Baba ile yılbaşı bütünleşmiş ve kaynaşmıştır. Bu nedenle Yılbaşı törenleri Antalya Demre ilçesinde uluslararası boyutta kutlanmak zorundadır.

Yararlanılan Kaynaklar:

Sabah Gazetesi, 27.12.2009

www.kultur.gov.tr