Ovaören (Göstesin) Kalıntıları

Eski adı Göstesin olan Ovaören, Nevşehir /Aksaray il sınırında Gülşehir İlçesine bağlı bir kasaba iken köy halinde dönüşmüştür.

Ovaören’in ne zaman ve kimler tarafından kurulduğuna dair elde kesin belgeler bulunmamaktadır. Yerleşik hayata geçişten itibaren kasaba merkezinde karşımıza çıkan ilk büyük medeniyet Hititlerdir. Milattan önce 1200 yıllarında Hititlerin bir kolu olan Tabal Krallığı’nın tekrar canlandığı ve bölgeyi tekrar ele geçirdiği görülmektedir. Topada ve Sivasa hiyeroglif kaya yazıtları bunu göstermektedir.

Hititlerin çöküşünden sonra bölgeye Frigler hakim olmuştur. “Gülşehir, Gökçetoprak, Ovaören ve Gümüşkent’in eski adlarının Luvice’den geldiği düşünülürse, bilinen tarihlerinin en azından günümüzden 4000 yıl öncesine dayandığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Zaten eski adları yaşayan yerleşim yerlerinin geçmişten gelen eser ve kalıntılarının halen mevcut olduğu gözle görülmektedir. Ancak geçmişteki adları unutulup, daha sonraki dönemde başka şekilde adlandırılan eski yerleşim yerleri de vardır. (Gülşehir Müftülüğü internet sitesi, erişim 31.05.2020)

Köyde, Hititler, Selçuklular, Bizanslılar, Romalılar döneminden kalma tarihi eserler vardır. Hititlerden kalma yeraltı şehri, Selçuklulardan kalma camisi, Bizanslılardan kalma kiliseleri yeraltı yerleşimleri ve höyükleri ile insanda hayranlık ve şaşkınlık uyandıracak tarihi bir dokuya sahiptir. Yerin derinliklerine doğru kat kat inen bu yeraltı şehirleri temizlenmeyi ve ışıklandırılmayı ve turizme kazandırılmayı beklemektedir.

Bölgede kazı çalışmaları ve araştırmalar devam etmektedir. Köyde bir ahırda 2007 yılında Prof. Dr. Yücel Şenyurt tarafından keşfedilen ve yaklaşık 2 yüzyıl önce duvar taşı olarak kullanıldığı tahmin edilen, muhtemelen Hitit Dönemine ait takriben 3500 yıllık Luwi hiyeroglifli 22 kitabe parçası bulunmuştur. Diğer bazı bilim adamlarınca da erken Tunç Çağına ait eserler bulunmuştur. Ovaören Köyündeki Kemer, Filik ve diğer yeraltı yerleşimlerde Hıristiyanlığın ilk yılları ile ikonların serbest bırakıldığı dönemde Hıristiyanların yaşadığı bilinmektedir. Osmanlılar döneminde güzel anlamına gelen Göstesin adı yakın bir tarihte Ovaören olarak değiştirilmiştir.

1924 yılına kadar köyde yaşayan Rumların sayısı bilinmemektedir. 1881-1882 tarihleri arasında yapılan Osmanlı nüfus sayımına göre Gülşehir’de müslümanlardan sonra en kalabalık dini ve etnik grup ortodoks Rumlardır. 1924 yılındaki mübadele öncesi nüfus sayımına göre Gülşehir nüfusunun dinlere göre dağılımı şöyledir. Müslüman: 11029, Rum: 3934, Ermeni: 20 şeklindedir. 1924 Türk-Yunan mübadelesi sırasında bölgedeki Rumlar bölgeden ayrılmışlardır.

Ovaören Türkiye’nin sayılı turizm merkezlerinden biri olabilecek özelliklere sahiptir. 1996 yılından sonra belediye örgütü bulunan Ovaören kasabası 3 mahalleden oluşuyordu. Ancak nüfusun 2014 yılında 2000'den az olması sebebiyle belediyelik hakkı elinden alınmış ve Gülşehir ilçesine bağlı bir köy haline gelmiştir. 2019 yılı sayımlarına göre köyde 642 kişi yaşamaktadır.

Her tarafından tarih ve uygarlıklar fışkıran bir bölgede yaşıyoruz. Ancak bunu bir fırsata çevirip, dünyanın en önemli turizm merkezi haline getirmeyi bir türlü başaramadık. Ovaören, Gökçetoprak, Tatlarin güzergahı, özellikle yabancı turistler açısından bir tur güzergahı olabilmelidir.

	Doç. Dr. Faruk Güçlü

YAZARIN DİĞER YAZILARI